Նոր շարժմանը սպասենք հինգ տարի հետո

2008-ին սկսված շարժումն ավարտված կարելի է համարել: Վաղուց որևէ մեկը` հենց 2008-ին կազմավորված ընդդիմությունից, որի կնքահայրն ու առաջնորդը Լևոն Տեր-Պետրոսյանն էր, չի արտաբերել «համաժողովրդական շարժում» բառակապակցությունը: Ընդդիմադիր դաշտի լեքսիկոնից այն հետզհետե վերացավ: Նախ` ստեղծվեց Հայ ազգային կոնգրես դաշինքը, որը կոչված էր առաջ տանելու նախագահական ընտրություններից հետո սկսված ու բավականին թափ առած շարժումը, և այդուհետ ավելի շատ հղում էր արվում ՀԱԿ-ին, քան թե «համաժողովրդական շարժում» ասվածին: Որևէ քաղաքական կառույցի ձևավորման ժամանակ պիտի զգույշ լինել` ի սկզբանե հռչակած սկզբունքներից չհեռանալու համար: Միլիմետր անգամ: Մի ուժ, որը կոչված է ժողովրդի շահերի շրջանակներում գործելու, լուրջ պատասխանատվություն է վերցնում իր վրա: Սակայն այս պարագայում, ավելի մեծ սահմաններ ընդգրկելու փոխարեն, շրջանակը գնալով նեղացավ, դուրս թողնելով շարժման շուրջ հավաքված որոշ ուժերի, ինչն էլ ծառայեց ոչ թե իշխանափոխությանը, այլ, նախևառաջ, նույն ՀԱԿ-ի պառակտմանը: Չեմ կարծում, թե Տեր-Պետրոսյանը ցանկանում էր դա, բայց այսօր ունենք այն, ինչ ունենք: Ու դեռ ավելին: ՀԱԿ կուսակցությունների դաշինքը տարիների հետ այնքան փոքրացավ, իր շարքերից դուրս մղելով շատ «այլախոհների», որ, ի վերջո, դարձավ… կուսակցություն: Մեկը նրանցից, որ Հայաստանի` գերհագեցած կուսակցական դաշտում ընդամենը անուն են պահպանում և այդ անվան տակ որոշակի շահեր հետապնդում` ընտրությունից ընտրություն:
Ինչն է հիմք տալիս մտածելու, որ ՀԱԿ կուսակցությունն առանձնապես նոր երանգ չի բերելու մեր քաղաքական դաշտում: Վերջին երկու-երեք տարիների ՀԱԿ դաշինքի գործունեությունը դրա ապացույցն է: Ի՞նչ է արել այս դաշինքը, հատկապես` վերջին մեկ տարում: Քաղաքական քայլերի անշնորհակալ վերլուծությունը թողնենք մի կողմ, այդ քայլերի մասին շատերն են խոսել, նույնիսկ` ՀԱԿ նախկին անդամներ: Բավական է նշել միայն, որ ՀԱԿ դաշինքի որոշ անդամներ, ինչ-որ պահից սկսած, մոռացան իրենց առաքելությունը և ավելի շատ աշխատեցին ներսում` կառույցը պառակտելու, քան հակառակը` նոր ուժեր ներգրավելու ուղղությամբ: Իսկ վերջին ակորդը 2013-ի նախագահական ընտրություններն էին, երբ ՀԱԿ դաշինքի անդամ Հրանտ Բագրատյանը հայտարարեց, թե առաջադրվում է նախագահի թեկնածու, ու ՀԱԿ-ից պոկվեց համակիր-պայքարողների ևս մեկ խումբ: Չասենք` բագրատյանական, քանի որ Հրանտ Բագրատյանն իրականում աշխատանք չի տարել այդ ուղղությամբ ՀԱԿ-ի ներսում: Շատերը, պարզապես չհասկանալով իրեն ընդդիմադիր հռչակած ուժի` նախագահական ընտրություններին չմասնակցությունը, կանգնեցին Բագրատյանի կողքին` նախկին վարչապետին համակրելով ու նրա մեջ իրենց պայքարի շարունակականության հույսը տեսնելով:
Ի վերջո, ի՞նչ ունենք հիմա: Ու՞ր հասավ 2008-ի համաժողովրդական շարժումը: Ո՞րն է այդ հանգրվանը: Կարելի է ասել` դաշինքն ինչպես ստեղծվեց, այնպես էլ մասնատվեց: Վերացավ ՀՀՇ-ն, որը ոչ միայն հայոց անկախ պետականության ստեղծման ակունքներում է եղել, այլև` ՀԱԿ դաշինքի համախմբող ուժերից մեկը: Ստեղծվեց մեկ այլ կուսակցություն` Հայ ազգային կոնգրես անունով: Համաժողովրդական շարժումը գուցե և վերակենդանանար Րաֆֆի Հովհաննիսյանի շնորհիվ, եթե վերջինս ավելի բարեհաճ լիներ մյուս ուժերի նկատմամբ` մի կողմից, վերջիններս էլ ավելի ազնիվ լինեին Հովհաննիսյանի նկատմամբ` մյուս կողմից:
Առջևում Երևանի ավագանու ընտրություններն են, ինչը դժվար թե որևէ բան փոխի կամ ժողովրդական նոր ալիքի առիթ դառնա: Քաղաքապետի ընտրության համար առանձին -առանձին պայքարում են մի քանի ուժեր, որոնք, թերևս, ավելի շատ կնպաստեն իշխող ՀՀԿ կուսակցության հաղթանակին` իրարից ձայներ խլելով: Մի բան հստակ է` քանի դեռ ընդդիմության լիդերի վերմակը յուրաքանչյուր ուժ դեպի իրեն է քաշում, համաժողովրդական շարժումը վիժեցվելու է:
Հաջորդ նախագահական ընտրությունները 2018-ին են:

Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

Մեկնաբանություններ